Ik krijg hier in Oaxaca weefles van Norma. Zij komt oorspronkelijk uit San Juan Copala / Oaxaca. Ze weeft al haar hele leven. Momenteel weeft ze voornamelijk voor de verkoop/ veelal voor toeristen. In opdracht weeft zij “Huipil” in alle wenselijke kleuren. Het weven kost haar ongeveer 1 dag. De huipil is het traditionele kledingstuk van oorspronkelijke bewoners van Centraal Amerika. Het is een losse tuniek gemaakt uit drie rechthoekige stukken stof, die met steken, linten of weefselstrips worden samengevoegd. Ceremoniële huipils zijn de meest uitgebreide en zijn gereserveerd voor bruiloften, begrafenissen, vrouwen van hoge rang en zelfs om de beelden van heiligen te kleden. Ervaren weefsters stonden in hoog aanzien. Hun expertise bood mogelijkheden voor eigen inkomsten en meer vrijheid. De weefsels waren ook buiten de eigen gemeenschap gewild en gaf vrouwen de mogelijkheid om te reizen. Variaties van het huipil kostuum zijn hier te zien.
De oorspronkelijke kleur van haar eigen lokale kostuum van Norma is rood. Dit is de kleur van de kostuums van de Triquis. Dit is een van de vele oorspronkelijke volken uit de regio Oaxaca. De Triquis verbleven al voor de inval van de Spanjaarden op deze plek. In haar eigen Huipil zit meer verfijning dan in de commerciële versies die ze weeft. In deze film van Mariana Roderiques wordt uitgelegd dat het maken van traditionele kostuum minstens een half jaar werk in beslag nam. Voor de verkoop is het weefwerk aangepast zodat het snel te weven is. Het middenpaneel van de huipil is het belangrijkste deel. Hier zit het meest decoratie. De basis van het weefsel is kleurloos/ ecru. Al de gekleurde patronen zijn gemaakt met extra inleg draden. De rode garens werden oorspronkelijk met cochenille geverfd. Momenteel wordt synthetisch garen gebruikt. De eeuwenoude patronen zijn gebaseerd op magie en de natuur. Het weefsel begint met een ecru band zonder patronen. Daarna worden er banen met patronen geweven. Elke patroonbaan begint en en eindigt met een effen streep zodat het patroon in een kader zit. De onderste banen verwijzen naar het begin van het leven/ de jeugd. Daarna volgen patronen die verwijzen naar het volwassen leven. Zo word de huipil van onder naar boven opgebouwd. Oude vrouwen in de gemeenschap beginnen aan het weven van een kleed wat zij mee het graf in nemen. Ze weven gemiddeld drie jaar aan dit kleed. Oorspronkelijk werd de rode huipil 2 x per jaar gedragen op bijzondere dagen. Norma draagt de rode Huipil nu vooral als ze het koud heeft. De techniek die ze gebruikt voor het maken van patronen op het weefsel heet “brocade weaving”. Daar over later meer. Daar over later meer.
Detail van de huipil of Norma